ResearchED 2023

Al jaren is researchED hét congres voor leraren en schoolleiders die op een evidence-informed manier hun onderwijs willen versterken en voor onderwijswetenschappers die hun onderzoek relevant en praktisch toepasbaar willen maken voor de klas.
Nu zaterdag 11 maart zijn zij weer in grote getale welkom, live in Nijkerk (Nl.) of online via livestream.

Ons ExpertiseCentrum voor Effectief Leren wordt op dit congres sterk vertegenwoordigd door een mooie delegatie.
Liefst 9 collega’s delen er onderzoeksresultaten, praktijkervaringen en nieuwe inzichten.

Hieronder vindt u alvast een overzicht van onze sprekers en de korte inhoud van elke sessie.

Doceren is paradoxaal en contra-intuïtief - door Paul A. Kirschner

Korte inhoud:

Als je gewoon je gezond verstand gebruikt dan lijkt het allemaal zo simpel. Dit geldt voor het ‘gewone leven’, maar ook voor het onderwijs. Zijn de leerlingen niet gemotiveerd om te leren? Laat ze dan zelf bepalen wat zij willen en het gaat vanzelf. Niet! Doceren, en eigenlijk onderwijs, is vaak paradoxaal en contra-intuïtief. Goede docenten weten, bijvoorbeeld, wat zij moeten doen in situaties waar zij niet weten wat zij moeten doen. Waarom? Zij weten hoe hun leerlingen leren, weten welke didactiek en leerstrategieën daaraan te verbinden, kennen het vak dat zij doceren door en door, weten welke gereedschappen waar en wanneer ingezet moeten worden, en zijn pedagogisch bekwaam. Dit is maar één van de paradoxale/contra-intuïtieve aspecten van docent zijn. Anderen zijn bijvoorbeeld: om goed te leren moet je het leren bemoeilijken, maar op een goede manier, of wat goed is voor het presteren (op een toets) vaak niet goed is om echt te leren.

Wat leraren (kunnen) weten over leren en instructie - door Tim Surma

Korte inhoud:

De kennis die leraren hebben over effectieve leer- en instructieprincipes bepalen deels hoe doordacht ze bepaalde aanpakken in de klas inzetten. Een leraar die bijvoorbeeld weet welk geheugeneffect het herinneren van informatie teweegbrengt (retrieval practice), kan van dit voordeel bewust gebruik maken bij het opbouwen en onderhouden van de basiskennis van zijn klasgroep. In deze sessie ga ik dieper in op wat recent onderzoek ons leert over wat leraren weten over deze effectieve leer- en instructieprincipes. Ik discussieer de gevolgen hiervoor voor leraren, schoolteams en lerarenopleidingen.

Leren van woord en beeld: wanneer en voor wie een meerwaarde? - door Wouter Buelens

Korte inhoud:

Mensen leren meer van woord en beeld dan van één van beide representatievormen alleen. Dit is het multimediaprincipe. Er bestaan echter tal van designprincipes die een invloed hebben op de effectiviteit van het multimedia-ontwerp voor het leren. Bijvoorbeeld het gebruik van decoratieve elementen in een presentatie of de leraar die tijdens een instructievideo al dan niet in beeld is. Daarnaast blijken aanwezige voorkennis bij lerenden, aard van de multimedia (video, illustraties met tekst …) en mate van controle door de lerende deze effecten ook nog eens te beïnvloeden. In deze sessie wordt niet alleen beschreven wat recent onderzoek over multimedialeren ons vertelt, maar worden ook concrete handvatten aangereikt voor de docent in de klas.

De smartschoolvrije school - door Gert Verbrugghen

Korte inhoud:

Vier jaar geleden besloot onze school om de smartphones te verbieden. Wanneer de leerlingen op school komen gaat de telefoon in het kluisje en pas aan het einde van de dag komt deze er weer uit. Daarnaast hebben we vorig jaar ook een verbod op het gebruik van de smartwatch, uiteraard om dezelfde redenen.

In deze presentatie leggen we uit waarom we deze keuze hebben gemaakt, hoe we dit precies gedaan hebben en wat de voor- en nadelen zijn. Wat levert het op voor onze leerlingen en onze collega’s?

Kwaliteitsvolle leermiddelen gebruiken, kiezen en ontwerpen - door Kim Bellens, Pieter Verachtert en Henk Byls

Korte inhoud:

De lesinhouden die leerlingen krijgen aangeboden, de volgorde van de leerstof, de gebruikte didactiek … worden vaak mede bepaald door de leermiddelen die leerkrachten gebruiken om hun onderwijs vorm te geven. Daarom is het belangrijk dat een leerkracht beroep kan doen op (zelf- of door externen ontworpen) kwaliteitsvolle leermiddelen. In Vlaanderen en Nederland is er weinig zicht op de kwaliteit van leermiddelen. Het leermiddelendebat woedt de laatste jaren steeds heviger. Daarbij rijzen vele vragen: aan welke kenmerken voldoet een kwaliteitsvol leermiddel? Kunnen we spreken over de kwaliteit van een leermiddel los van de noden en wensen van de leerkracht? En hoe groot zijn de verschillen tussen leerkrachten in het gebruik van hetzelfde, al dan niet kwaliteitsvolle, leermiddel?
In deze sessie bieden we, gestoeld op wetenschappelijke inzichten, handvatten aan leerkrachten en andere onderwijsbetrokkenen om op een bewuste manier leermiddelen te kiezen, ontwikkelen en gebruiken.

Zes ontwerpprincipes voor effectief blended onderwijs: evidence-informed aanbevelingen - door Mitte Schroeven

Korte inhoud:

Tijdens de coronapandemie werd ons onderwijs noodgedwongen en ad-hoc volledig online georganiseerd. Maar ook nu we lessen weer meer face-to-face kunnen organiseren, kan online onderwijs voor een meerwaarde zorgen. Als docent kun je de beste aspecten van online en face-to-face op een bewuste en doordachte manier integreren in blended onderwijs. Hiervoor is het echter belangrijk om eerst in kaart te brengen hoe blended onderwijs effectief kan worden vormgegeven.

In deze workshop gaan we in op de organisatorische randvoorwaarden en didactische ontwerpprincipes voor het vormgeven van effectief blended onderwijs. Je krijgt daarbij concrete aanbevelingen gebaseerd op robuust onderzoek, aangevuld met praktijkvoorbeelden.

Hoe kun je maatwerk bieden met maar één hoofd en twee handen? - door Kristel Vanhoyweghen

Korte inhoud:

Leerlingen verschillen van elkaar: ze hebben verschillende voorkennis (en -kunde), leren op een verschillende tempo, hebben verschillende ondersteuning nodig … Hoe zorg je als leraar dat élke leerling bijleert met zelf maar één hoofd en twee handen?

Het boek Wijze Lessen beschrijft aanpakken van differentiatie waarbij de nadruk ligt op het verbeteren van de prestaties van àlle leerlingen. Dit vraagt om een samenspel van doordachte pedagogische, vakdidactische en organisatorische keuzes van de leraar.
In deze sessie bespreek ik – op basis van de inzichten uit ons boek – enkele effectieve en haalbare (!) manieren om leerlingen met verschillende leernoden toch gelijke leerkansen te bieden.

In totaal staan er 98 sessies en bijna 150 sprekers op het programma.
Het volledige aanbod en meer info vindt u allemaal op 
https://researched.eu/researched-nederland-2023/